วิธีการรักษาโรคขี้ขาวด้วยยา Metronidazole

เริ่มย่างเข้าหน้าฝนกันอีกแล้ว โรคหนึ่งของปอมปาดัวร์ที่มักจะมาเยี่ยมเยือนในช่วงฤดูนี้ก็เห็นจะไม่พ้นโรคขี้ขาวนี่แหละครับ เพราะฉะนั้นเรามาทำความรู้จักกับโรคนี้กันซักนิดนึง ก่อนที่จะไปดูวิธีรักษากันครับ

โรคขี้ขาวเกิดจากอะไร

โรคนี้เกิดจากเชื้อ "โปรโตซัว" ชนิดนึงชื่อ Hexamita ซึ่งเป็นตัวเดียวกันกับที่ทำให้เกิดโรคหัวรู (Hole-in-the-Head) ในปลาหมอหลายๆชนิดรวมทั้งน้องปอมของเราด้วย

เชื้อตัวนี้เป็นเชื้อที่พบได้เรื่อยๆในระบบทางเดินอาหารของน้องปอมของเรา ในเวลาที่ปลาปกติแข็งแรงดีเค้าก็จะซ่อนตัวอยู่เงียบๆ แต่เมื่อไหร่ที่ปลาอ่อนแอเจ้าเชื้อพวกนี้ก็พร้อมที่จะออกมาเล่นงานปลาเราทันที

***โปรดฟังอีกครั้ง***เมื่อไหร่ที่ปลาเราอ่อนแอ โรคขี้ขาวก็จะออกมาเล่นงานปลาเราทันที

เพราะฉะนั้น ประเด็นของการป้องกันและรักษาโรคขี้ขาวอยู่ที่การสร้างความแข็งแรงให้กับตัวปลาครับ ถามว่าเรื่องอะไรบ้าง คำตอบก็อยู่ที่เรื่องเบสิคทั้งหลายคือ

1. น้ำต้องสะอาด การถ่ายน้ำบางส่วนให้ปลาเป็นประจำจึงสำคัญมาก ดีที่สุดคือ 100% ทุกวัน แต่ถ้าหนักเกินไปสำหรับบางท่านขอให้ได้ซัก 30% ทุกๆ 2-3 วันก็ยังดี แต่สัปดาห์ละครั้งค่อนข้างน้อยไปมาก ส่วนเดือนละครั้งไม่ต้องพูดถึง ไม่ตายก็เลี้ยงไม่โตครับ
2. อุณหภูมิต้องนิ่ง ดีที่สุดสำหรับน้องปอมคือ 29-31 องศา ถ้าตู้ไม้น้ำ 25 องศาโอกาสป่วยกระเสาะกระแสะสูงมากครับ
3. อาหารต้องสะอาด ไส้เดือนน้ำถ้าเลี่ยงได้แนะนำให้เลี่ยงครับ หนอนแดงแช่แข็งพอได้ถ้าเป็นยี่ห้อที่ทำในไทยก็ต้องลุ้นกันเอาเองว่าเค้าทำสะอาดหรือเปล่า ไรนางฟ้าเป็นตัวเลือกที่ดีเพราะเกิดจากการเพาะเลี้ยงความสะอาดจึงค่อนข้างสูง สุดท้ายคืออาหารสำเร็จรูปซึ่งสะอาดแน่นอน
4. จำนวนปลาต่อตู้ต้องไม่แน่นเกินไป ตัวเลขในฝันคือปลา 1 ตัว (เต็มวัย 5-6 นิ้ว) ต่อน้ำ 40 ลิตร ถ้าเลี้ยงมากกว่านั้นก็ได้อยู่แต่ก็ต้องดูแลเรื่องความสะอาดของน้ำให้ดีๆครับ
5. เครื่องกรองน้ำต้องสะอาด มีเดียกรองควรหมั่นเอามาทำความสะอาดทุกๆ 6 เดือน ส่วนใยแก้วควรทำความสะอาดหรือเปลี่ยนใหม่ทุกๆ 1-2 เดือน

ถ้าคุณทำคร่าวๆได้ตามที่ว่านี้ โอกาสที่จะเจอโรคขี้ขาวก็จะลดไปมากแต่ใช่ว่าจะหมดไปซะทีเดียว เพราะฉะนั้นขั้นตอนต่อมาคือเราต้องหมั่นสังเกตอาการระยะแรกของโรคขี้ขาว เพื่อที่จะได้รักษาได้ทันท่วงทีครับ

อาการบ่งชี้ว่าอาจเป็นโรคขี้ขาว

1. ซึม แยกตัว หงอยเหงาเศร้าสร้อย "แต่ตัวไม่ดำ" อารมณ์เหมือนปลีกวิเวก เป็นติดต่อกันเกิน 2-3 วัน
2. พุ่งเข้ามางับอาหารแล้วบ้วนทิ้ง ดมๆแต่ไม่ยอมกิน ว่ายมามองแล้วก็เมินซะเฉยๆ เป็นเวลาติดต่อกันเกิน 2-3 วัน
3. ขี้เป็นสายยาวๆ สีขาวขุ่น อันนี้ชัดเจนตามชื่อโรค ***ยกเว้น*** ถ้าที่บ้านให้อาหารเป็นไรนางฟ้าจำนวนมากต่อวันและปลายังกินดีอยู่ นี่คือสีของขี้ปลาที่กินไรนางฟ้าเยอะครับ

ถ้าเห็นอาการ 3 ข้อข้างต้นนี้ให้ตั้งโจทย์ไว้ก่อนเลยว่าเห็นทีจะโดนเข้าให้แล้ว ทีนี้ก็มาดูวิธีการรักษากันครับ

วิธีรักษาอาการโรคขี้ขาว

1. ติดฮีตเตอร์ ตั้งให้ได้อุณหภูมิ 31-32 องศา คอยเช็คอุณหภูมิด้วยนะครับ อย่าไว้ใจฮีตเตอร์มากนัก เดี๋ยวจะต้มปลาซะโดยไม่รู้ตัว
2. หาซื้อยา metronidazole จากร้านขายยา จะเป็นขนาดกี่มิลลิกรัมก็ได้ (เช่น 200mg, 250mg, 400mg) ขอให้เรารู้ก็แล้วกันว่าขนาดเท่าไหร่
3. คำนวนปริมาตรน้ำในตู้จากสูตร
   (กว้างxยาวxสูง)/1000
   หน่วยวัดขนาดตู้วัดเป็นเซนติเมตร ผลลัพท์ที่ได้หน่วยเป็น "ลิตร" ครับ
4. คำนวนปริมาณยาที่ใช้ โดยเราจะใช้โดส
   ปริมาณยา 10 มิลลิกรัม ต่อน้ำ 1 ลิตร
   ตัวอย่างเช่น ถ้าตู้เราจุ 300 ลิตร เราต้องใช้ยา 3000 มิลลิกรัม ถ้าเราซื้อยาชนิดเม็ดละ 200 มิลลิกรัมมา ก็ต้องใช้ทั้งหมด 15 เม็ดเป็นต้น
5. เริ่มคอร์สการใส่ยาติดต่อกัน 3 วันดังนี้
1. วันแรก ถ่ายน้ำ 100%  แล้วใส่ยาตามโดส
2. วันที่สอง ถ่ายน้ำ 100% แล้วใส่ยาตามโดส
3. วันที่สาม ถ่ายน้ำ 100% แล้วใส่ยาตามโดส
6. ครบสามวันให้ถ่ายน้ำ 100% แล้วสังเกตอาการดู ถ้ายังไม่ดีขึ้นให้ทำต่อเป็นวันที่ 4 และ 5
7. ครบห้าวันพักยาแล้วถ่ายน้ำ 100% ทุกวันไปตลอดสัปดาห์พร้อมทั้งสังเกตอาการ ถ้ายังไม่ดีขึ้นให้เริ่มคอร์ส 5 วันใหม่อีกครั้งหนึ่ง

ถึงตรงนี้ปลาควรจะหายเป็นปกติได้แล้ว แต่ถ้ายังผมแนะนำให้กลับไปทบทวนเรื่องพื้นฐานการเลี้ยงของเราอีกทีนึงก่อนว่าเราบกพร่องข้อไหนไปหรือเปล่า อย่างที่ผมเน้นตั้งแต่ต้นครับ ถ้าปลาเราแข็งแรงดี โรคขี้ขาวจะมีโอกาสมาเยือนน้อยมากถึงมากที่สุดครับ